Wadweek 14-21 Augustus 2009
Aan boord: Ester, Lotty, Marjolein, Elke, Mip, Petra, Joost en Antonin (schipper)
Er rijden slechts sporadisch bussen naar Lauwersoog. Bovendien vertrekt de laatste bus al vrij vroeg. De meeste opstappers kom je daarom al tegen bij de bushalte. Zo ook dit jaar. De gesprekken komen snel op gang waardoor de lange busreis door het vlakke Groningse land voorbij vliegt.
Zaterdag
Vanwege het tij met het LW midden op de dag deze week lijkt het handig om steeds tussen de middag warm te eten. Na de maaltijd wordt het langzaam aan tijd om te vertrekken. Rob, die de week ervoor had gezeild, had me vrijdag al ingelicht over de bijzonderheden. Ik wist daardoor al dat de motor matig startte. Maar toen het zover was om de motor te starten, bleek de bedieningshandel muurvast te zitten. Een paar pogingen gedaan om hem beschaafd vrij te krijgen, maar dat lukte niet. Er zat uiteindelijk weinig anders op dan het hele geval te demonteren om achter de oorzaak van het euvel te komen. Binnenin bleek de handel vrijwel dichtgeslibt met fijn zand vermengd met vet. Na reiniging en montage (dit maal met minder vet) werkte de handel weer naar behoren. Probleem opgelost mede dankzij de hulp van onze vrouwelijke boordwerktuigbouwkundigen Lotty en Ester.
De reparatie kostte de nodige tijd waardoor we pas laat in de middag konden uitvaren rond HW. De wind was stevig en uit WZW. Door de Robbengatsluis en voortvarend richting het Pieterburen Wad. Het was meteen weer genieten. Met een WZW-wind kan je Noordpolderzijl halve wind aanlopen met sommige delen van de geul aan de wind. Ruim twee uren na HW sturen we de geul naar Noordpolderzijl in. De stroom is tegen van het afgaande water. We hadden de stevige wind nodig om met voldoende vaart door de geul te varen. Als we er nu te lang over doen, dan lopen we halverwege vast. De boeg duwt het water opzij. De smalle en ondiepe geul versnelt het water om het schip waardoor de stroomweerstand nog groter wordt. Het dal van de boeggolf halverwege het schip trekt het water van het omliggende wad. De randen van de geul komen even boven het water uit. Vlak voor de kwelders, net buiten de vaargeul lag al een tot luxemotor omgebouwd vrachtscheepje vast op het Wad. Zo te zien met nog hooguit 2 decimeter water er omheen. Op een afstand van ongeveer 10 m glijden we er langs wat een onwezenlijk beeld oplevert. Even later strijken we de zeilen en leggen aan tegen de kade van Noordpolderzijl in het laatste licht van de dag. De mooiste manier om Noordpolderzijl aan te doen.
Zondag
We wilden uiterlijk half acht vertrekken uit Noordpolderzijl om zover mogelijk naar het oosten te komen. Tegen 7 uur zijn al genoeg mensen wakker en bovendeks om te vertrekken. De wind is nog zwak. We draaien rustig de kop door de wind met de boom en de fok en gooien los. Het is halve wind. Omdat we weinig vaart hebben verlijeren we snel naar lager wal ondanks gebruik van het zwaard. Er zijn te weinig mensen bovendeks om snel en adequaat actie te kunnen ondernemen met de fok en de bomen. Dan is de lastige beslissing: verstoren we de ochtendstilte en starten we toch de motor om onze tijdwinst te behouden of verspelen we onze tijdwinst door aan lager wal te geraken maar behouden het genot van de ochtendstilte. Vooruit, dan toch maar de motor. De grote vraag is echter of ie nu wel in één keer wil starten want anders wordt het alsnog aan lager wal. En wonderbaarlijk genoeg start deze keer de motor meteen de eerste keer. Dat geeft dan wel weer een goed gevoel over het besluit om de ochtendstilte te verstoren. Het is overigens meteen de laatste keer deze week dat ie in één keer start.
Eenmaal terug bij de Zuidoost Lauwers gaat het oostelijk richting het wantij van het Uithuizer Wad. De wind trekt aan. We naderen snel de Eems en steken hoog aan de wind naar Borkum om vrij te blijven van de banken Meeuwenstaart midden in de Eems die elk jaar hoger komen te liggen. Met ruime wind varen we snel de hoofdvaargeulen van de Eems over onder Borkum door. Voorbij de haveningang van de voormalige marinehaven op Borkum gaat het net bezeild langs de tonnen en prikken richting het wantij onder het eiland. Op het wantij breken de golven achter het schip en dreigen we even vast te lopen. Met een marge van nul passeren we in hetzelfde tij een tweede wantij. Altijd weer mooi. De betonning achter het wantij is verwarrend. Net op tijd ontdekken we een vergissing in onze koers voordat we op een plaat dreigen vast te lopen. Ontspannen gaat het verder voor de wind richting Juist. Onder het eiland laten we het anker zakken op een beschutte plek en genieten van een warme maaltijd.
In de loop van de middag hijsen we de zeilen weer en varen door naar Norderney. Door de stevige westenwind staat er een stevige deining in het zeegat tussen Juist en Norderney. We varen de haven in. Het deel van de kade achterin in de haven dat doorloopt tot in de jachthaven valt deels nog onder de Schiffsmeldestelle. Net voorbij onze ligplaats, de hoek om in een kleine kom, hoort de kade wel weer bij de jachthaven. Handig om te weten want het havengeld is waar wij liggen minder dan in de jachthaven terwijl toch makkelijk gebruik kan worden gemaakt van de douches van de jachthaven. Tot groot genoegen van de vrouwen. Alleen de schipper moet wat verder lopen om de formaliteiten af te handelen: de Schiffsmeldestelle bevindt zich helemaal aan het begin van de haven bij de veerboten.
Maandag
De wind is nog steeds stevig en ook nog steeds uit westelijke richting. We vertrekken ´s ochtends om half acht en varen met de motor tegen de wind in richting Juist. Door het ontbreken van een zeil rolt het schip meer dan gisteren in het zeegat en is lastig op koers te houden. We snijden een stuk af van de betonning om zo ver mogelijk weg van het zeegat te blijven. Het is even een uurtje doorbijten en scherp letten op de golven. Eenmaal terug in de buurt van Juist verdwijnt de ergste golfslag en is alleen de tegenwind over. Zodra de ruimte er is hijsen we de zeilen om verder te laveren. Na een paar slagen al (met stroom mee van het afgaand water) kunnen we net bezeild in één lange slag van onder Juist naar de Eemshaven varen. Ondanks dat het al tegen LW is, komen we zonder problemen op de Eems. Even komt het zwaard omhoog bij een bank maar daar blijft het bij. Op de Eems laveren we met lange slagen verder naar de ingang van het Uithuizer Wad. Bij de laatste bocht in de geul van het Ra-wadje en vlak voor het inmiddels drooggevallen Wad strijken we de zeilen en gaan voor anker. We besluiten om´s avonds niet verder te varen maar daar de nacht door te brengen. Door de krachtige wind tegen zou het toch vooral varen op de motor worden. In plaats daarvan spelen we aan boord het spel Saboteur. Vreemd genoeg wordt het nog een leuke avond. Door de afleiding van het spel merken we niet direct dat het anker is gaan krabben bij het opkomende water. We ontdekken het dankzij een ton in de buurt die als ijkpunt diende. De ton ligt nu wat verderop. Met de motor verleggen we het schip weer naar de juiste plek, steken alvast een tweede rif in het grootzeil en een rif in de fok uit voorzorg en hebben hoog en droog een heerlijke, rustige nacht op het Wad.
Dinsdag
De lucht is vandaag een stuk blauwer en de wind is afgezwakt maar nog wel tegen. Op de motor passeren we het wantij van het Uithuizer Wad en ter hoogte van Noordpolderzijl beginnen we met laveren over de Zuidoost Lauwers.. Bij het Pieterburen Wad maken we eerst een lange slag richting Simonszand over de plaat om halverwege overstag te gaan om met weer een lange slag uit te komen bij de Spruit. De motor was eerder vooral ingezet om nog over het wantij onder Schiermonnikoog te komen ondanks de wind tegen. Maar omdat de wind en de manoeuvreerruimte steeds meer afnemen, neemt ook de hoop af dat dat nog gaat lukken. Maar ach, het is inmiddels prachtig zomerweer en niemand is er rouwig om wanneer we vlak voor het wantij alsnog stranden op het Wad. We kunnen nog net even wat zwemmen of beter gezegd: in het water liggen. Als het water bijna van het Wad is verdwenen, ontdekken we zes lepelaars tussen de fouragerende vogels. Niet ver van de boot liggen de mooiste mosselen waarvan we twee emmertjes verzamelen samen met wat kokkels.
Na de warme maaltijd is het wachten op HW. Het wordt ook tijd om de voorraden en het water aan te vullen. De opties hiervoor zijn Schiermonnikoog of Lauwersoog. Wetende dat we vrijdag ook al moeten eindigen in Lauwersoog is het aardiger om naar Schiermonnikoog te varen. Naarmate de week vordert, verschuift het HW meer naar de avond. Volgens de getijtabellen is het vanavond pas om 22:30u HW bij Schiermonnikoog. Tegen die tijd is het ook vrijwel donker rond deze tijd van het jaar. De afstand van onze wachtplaats tot de jachthaven van Schiermonnikoog volgens de kortste route bedraagt ongeveer 13 zeemijlen. De kortste route is dan wel min of meer recht over de plaat onder Schier. Niet lang nadat we loskomen rond 19:00u gaat de wind helemaal liggen. Rustig op de motor varend genieten we van de mooie avond. Met stroom tegen doen we er al snel meer dan 3 uur over. Het laatste stuk varen we in de schemering en als we aankomen is het vrijwel donker. Er lijkt nogal wat discrepantie tussen de lichtkarakters van de boeien op het water en die op de kaart. Of is het gewoon gebrek aan ervaring? Veiligheidshalve wordt vooraf wat uitgebreider dan gewoonlijk de aanlegmanoeuvre doorgesproken. We zullen werken in stellen van twee personen bij de handelingen voor de aanleg. De binnenkant van de kopsteiger blijkt nog vrij en dankzij het rustige weer levert de aanleg daar geen problemen op. We worden vanaf de wal geassisteerd door de bemanning van de Ebenhaëzer die buitenop ligt. Ze tippen ons ook over de schuine bodem aan de binnenzijde van de kopsteiger waardoor bij LW het schip flink schuin zal komen te liggen. Dat is weinig comfortabel. Gelukkig is de eigenaar van de luxemotor Risico, die ook buitenop de kopsteiger ligt en ook nog wakker is, bereidt om ons bij hem buitenop te laten liggen. We verleggen het schip, maken nachtklaar en sluiten daarna een mooie dag af tegen middernacht.
Woensdag
Eerst was het plan om ´s ochtends snel boodschappen te doen, wat andere dingen te regelen en dan verder te varen. Maar eigenlijk is daar net te weinig tijd voor en we hebben al een paar lange dagen achter de rug. Het wordt daarom een rustdag op Schiermonnikoog. Om te genieten van het eiland en het prachtige weer. Het beloofd vandaag zelfs op de Waddeneilanden een tropische dag te worden volgens de voorspellingen. Een duidelijk beter plan dus voor vandaag. We doen rustig boodschappen, drinken uitgebreid een kopje koffie in het dorp en kijken verder wat rond. Een bezoek aan het plaatselijke antiquariaat is altijd aardig. Sinds een paar dagen komt regelmatig een bonte avond ter sprake. Nu is er ook alle tijd voor iedereen om daar wat voor te bedenken. De middag is gereserveerd voor zwemmen in de Noordzee. Bij een kalme aflandige wind is het water van de Noordzee bijzonder helder. Het strand is uitgestrekt en alhoewel waarschijnlijk alle andere vakantiegangers op Schiermonnikoog ook op het strand liggen vandaag, is het er toch rustig. Daardoor is het strand ook uitermate geschikt voor Marjolein en Elke om wat Salsa-danspasjes te oefenen. Het is jammer dat de subgroep te voet en die met de fietsen elkaar onbedoeld zijn misgelopen op het strand ondanks het geringe aantal andere badgasten.
´s Avonds wordt in het centrum van het dorp een open lucht optreden bezocht van het plaatselijke Shanty-koor “Gin See to Heich”. Zeer geslaagd en een inspiratie voor de bonte avond.
Donderdag
Het weer is ´s ochtends nog steeds geweldig. We willen naar de oostpunt van Ameland en daar droogvallen. Het is een mooie plek en dichtbij het Noordzee-strand. En het is niet ver van Lauwersoog zodat we vrijdag op tijd terug kunnen zijn. Vandaag is Joost dagschipper. Het is aan hem om te bepalen wat er moet gebeuren om daar te komen. Schipperen betekent dat je soms op alles tegelijk moet kunnen letten. De wind is naar het zuidoosten gedraaid. We liggen daardoor aan de lage wal. Dat maakt het afvaren lastiger. Overleg vooraf en goede instructies aan de overige bemanning zorgen ervoor dat dit zonder problemen verloopt. Via het Gat van Schiermonnikoog steken we de Zoutkamperlaag over naar het Wierummer Wad. De wind is inmiddels flink toegenomen en we willen al varende een eerste rif in het grootzeil steken. Het lukt niet goed om het schip bij te leggen om rustig het rif te kunnen steken. Bij de tweede poging komen we zelfs dwars op de wind te liggen met dichtgetrokken grootzeil en geen vaart. Een situatie met groot risico van omslaan bij deze harde wind. De situatie wordt gelukkig op tijd onderkend en de grootschoot snel gevierd. Geen moment te vroeg want het water stond al in het gangboord. Dan toch maar het anker er uit. Voor het anker liggend kunnen we alsnog rustig het eerste rif in het grootzeil steken.
De tocht wordt voorgezet en spoedig zijn we bij Ameland. We ankeren dichtbij het eiland maar ver genoeg van de fourageer-gebieden onder de kust. Nadat het water is weggetrokken en de vogels zijn uitgefourageerd ondernemen we een gezamenlijke wandeltocht naar het eiland. De wind is er niet minder om geworden, eerder meer. De enkels ondervinden pijnlijk de schurende werking van het langswaaiende zand. Wanneer we terug bij het schip zijn, zien we donkere luchten opkomen vanuit het westen. Via via bereikten ons eerder al wat berichten over een weeralarm voor Nederland. Het weerbericht bij de havenmeester vanochtend ging nog uit van een prachtige dag. Telefonisch overleg met Rob leert dat windstoten tot 110 km/uur worden verwacht. Dat is dus windkracht 11. Alles aan dek wordt extra vastgesjord. We liggen gelukkig voorlopig nog een paar uren droog op het Wad. Kort na de voorbereidingen voor zwaar weer, begint het flink te regenen met onweer. De wind stuwt het water via spleten en kieren in de luiken deels naar binnen. Pannen genoeg gelukkig. Verder proberen we er maar weer een gezellige avond van te maken met het spel Saboteur. De verwachte windstoten blijven gelukkig uit. Het wordt zelfs niet meer dan windstoten van 7 Beaufort. Tegen 11 uur in de avond is het onweer voorbij en lijkt de wind af te nemen. Het was een bonte avond maar anders dan we ons hadden voorgesteld.
Vrijdag
De laatste dag van onze Wadweek. Het weer is ochtends een stuk vriendelijker. De wind is weer teruggedraaid naar het westen waardoor Lauwersoog eenvoudig is te bezeilen. Het gaat voor de wind. Het streven is om de bus naar Groningen te halen van 4 uur in de middag. Tegen 12 uur in de ochtend komen we aan bij de Robbengatsluis waar al meerdere plezierjachten op hun beurt wachten. Door de drukte duurt het ongeveer anderhalf uur voordat we zelf zijn geschut. Het plan om nog wat op het Lauwersmeer te spelenvaren valt daardoor in het water. Er blijft dan te weinig tijd over om ook nog het schip schoon te maken. In plaats daarvan ankeren we op het meer om nog rustig te lunchen. Tot grote verrassing van de schipper blijkt het idee van de Bonte Avond toch niet zonder resultaat. De bemanning heeft tussen het zeilen door –wanneer eigenlijk?– gezamenlijk een lied geschreven waarin de belevenissen van deze week en de eigenaardigheden van de schipper worden bezongen. Het lied krijgt zijn premiere tijdens de lunch. De schipper is natuurlijk ontroerd.
Hier-o en daar-o
Op de wijs van: West Zuid-West van Ameland
(Hoog is de zolder, laag is de vloer)
Zand in de motor.
Weer een dag voorbij.
Kunnen we weer varen.
Iedereen is blij.
Refrein:
Hier-o en daar-o
Daar-o en hier
Hier-o en daar-o
Wat hebben we plezier.
Hoog leve de Vriendschap.
Laag is het ruim.
Klam zijn de matrassen.
En verder schuim, schuim, schuim.
Refr.
Aan boord vele vrouwen.
Brute kracht te kort.
Maar je kunt vertrouwen
op groente op je bord.
Refr.
Koppen op het water
Hoor ik vier-op-voor?
Kruisen is geen zeilen
Met Antonin aan het roer
Refr.
Peilen of prikken
Over het wantij
Helder articuleren
Of was het roer naar lij?
Refr.
Als een blauwe macho
geef ik het bevel.
Schipper en matrozen.
Een dynamisch spel.
Refr.
Vroeg uit de veren.
Zo rond halluf zeven.
Vertrektijd halveren.
Op de Waddenzee.
Refr.
Dansend op de Wadden.
Boeiend groen en rood.
Zie ik daar een staakje?
Oh nee! Het is een boot.
Refr.